Καταρράκτης και Χειρουργείο

Εισαγωγή

Ο καταρράκτης είναι η θόλωση του κρυσταλλοειδούς φακού που βρίσκεται μέσα στον οφθαλμό,και είναι κάτι που θα συμβεί σε όλους τους ανθρώπους σαν αποτέλεσμα της φυσικής γήρανσης του οφθαλμού,απλά διαφέρει η ηλικία που παρουσιάζεται και “ωριμάζει” στον καθένα.Η επέμβαση του καταρράκτη είναι η πλέον συχνή και επιτυχής επέμβαση σε όλη την ιατρική.

Χαρακτηριστικά του καταρράκτη

• Δεν υπάρχει πρόληψη του,ούτε θεραπεία του με φάρμακα.Τα γυαλιά ηλίου που απορροφούν την υπεριώδη ακτινοβολία απλά καθυστερούν την εμφάνιση του
• Είναι μια εξαιρετικά συνηθισμένη πάθηση οπου εμφανίζεται συνήθως με την ηλικία(γεροντικός καταρράκτης)
• Υπάρχουν πολλών ειδών καταρράκτη:Mετατραυματικός(μετά απο τραυμα),τοξικός(δηλαδή μετά τη χρήση φαρμάκων),δευτεροπαθής(παράγωγο οφθαλμικών και συστηματικών νόσων),και συγγενής(το σπάνιο φαινόμενο να γεννηθεί ένα παιδί με καταρράκτη).

Συμπτώματα του καταρράκτη

-Κύριο σύμπτωμα είναι η θολή όραση(μακριά ή και κοντά).Η όραση γίνεται ολοένα και λιγότερο σαφής

-Δυσκολία κατά τη διάρκεια της νύχτας

-Αντανακλάσεις και λάμψεις πέριξ των αντικειμένων

-“Θάμπωμα των χρωμάτων”

-Δυσκολία σε ηλιοφάνεια

-Παρ’ολα αυτά δεν υπάρχει πόνος και δάκρυ

Λόγω των άνωθεν συμπτωμάτων επηρεάζονται οι καθημερινές μας δραστηριότητες όπως :

-Οδήγηση το βράδυ ή σε δυνατό φως

-Στην παρακολούθηση τηλεόρασης αλλά και στο διάβασμα.Κάποιες φορές στα αρχικά στάδια ορισμένων τύπων καταρράκτη το διάβασμα μπορεί να γίνεται χωρίς χρήση γυαλιών.

Ποτε αντιμετωπίζεται ο καταρράκτης

Ο καταρράκτης αντιμετωπίζεται όταν αρχίζει να δυσχεραίνει τις καθημερινές δραστηριότητες του ατόμου(ασφαλής οδήγηση,τηλεόραση,ανάγνωση) οι οποίες είναι ανάλογες και της ηλικίας του.Δεν αληθεύει πλέον οτι ο καταρράκτης αφαιρείται μόνο όταν χαρακτηρίζεται “ώριμος”.Η αντίληψη αυτή αποτελεί παρελθόν λόγω της νέας τεχνικής της “φακοθρυψίας” με την οποία αφαιρείται ο καταρράκτης πλέον,στις ανεπτυγμένες χώρες.Όταν κάποιος δυσκολεύεται καθημερινά δεν έχει νόημα να περιμένει για να προχωρήσει ο καταρράκτης για να χειρουργηθεί(παραμελημένος καταρράκτης).Ορισμένες φορές η χειρουργική αφαίρεση ενός υπερώριμου και σκληρού καταρράκτη καθιστά την ίδια την επέμβαση αλλά και την ανάρρωση δυσκολότερη.

Η προεγχειρητική εξέταση των ματιών

Η εξέταση πριν την επέμβαση γίνεται για να διαπιστωθεί το είδος του καταρράκτη καθώς και η συνολική κατάσταση των οφθαλμών(μέτρηση οπτικής οξύτητας,μέτρηση οφθαλμικής πιέσεως,μέτρηση καμπυλότητας του κερατοειδούς,καθώς και έλεγχος της υγείας του αμφιβληστροειδούς με βυθοσκόπηση) .’Επειτα πραγματοποιούνται με την βοήθεια υπερήχων οι μετρήσεις που θα μας υποδείξουν εξατομικευμένα τις παραμέτρους του τεχνητού φακού που θα μπεί μέσα στον οφθαλμό και θα αντικαταστήσει τον θολωμένο (καταρρακτικό) φακό του ασθενούς.

Πώς γίνεται η επέμβαση;

Η επέμβαση γίνεται μόνο με τοπική ανασθησία χρησιμοποιώντας σταγόνες.Στις μέρες μας ο καταρράκτης αφαιρείται με τη μοντέρνα τεχνική της φακοθρυψίας χρησιμοποιώντας υπερήχους,Μέσα απο μια μικροσκοπική τομή κάτω των 3 χιλιοστών,και με τη χρήση στυλεού ο οποίος εκπέμπει υπερήχους θρυμματίζεται και ταυτόχρονα αναρροφάται ο καταρρακτικός φακός(βλέπε εικόνα 1).Στο τέλος, τοποθετείται ο τεχνητός ενδοφθάλμιος φακός ο οποίος είναι μόνιμος (βλέπε εικονα 2).Να σημειωθεί εδώ οτι παίζει μεγάλη σημασία το είδος και η ποιότητα του τεχνητού αυτού φακού. Η επέμβαση ολοκληρώνεται χωρίς ράμματα και η όραση βελτιώνεται ταχέως τις επόμενες ημέρες.

Μετά την επέμβαση δεν είναι απαραίτητη η παραμόνη μέσα στο νοσοκομείο.Ο ασθενής επιστρέφει στο σπίτι του,και στις καθημερινές του δραστηριότητες απο την πρώτη κιόλας ημέρα.Βλέπει σχετικά καλά από την αρχή και με την πάροδο των ημερών όλο και καλύτερα.

Ο τεχνητός ενδοφθάλμιος φακός που μπαίνει μέσα στον οφθαλμό,μπορεί να διορθώσει την μυωπία ή την υπερμετρωπία που πιθανόν υπήρχε πριν την επέμβαση,έτσι ώστε συνήθως να μην χρειάζονται γυαλιά μετά την επέμβαση.Παρ’όλα’αυτά σε ένα μικρό ποσοστό ασθενών θα απαιτηθεί μια μικρή διόρθωση  με γυαλιά σε ορισμένες δραστηριότητες όπως τηλεόραση και διάβασμα.Η προσέγγιση ως προς την διόρθωση μετά την επέμβαση  συζητείται με τον χειρουργό ώστε εξατομικευμένα να καλυφθούν τυχόν ανάγκες και καθημερινές απαιτήσεις του ασθενούς.

Την ημέρα της επέμβασης

Η παραμονή στην κλινική θα είναι περίπου 2 ώρες λόγω του προεγχειρητικού ελέγχου,Το προηγούμενο βράδυ ο ασθενής θα δειπνήσει ελαφρώς,ενώ την ημέρα της επέμβασης καλό θα ήταν να μην φάει τίποτα.Θα λάβει κανονικά ολά τα  φάρμακα του για τυχόν παθήσεις του(πίεση,σάκχαρο,καρδιά) εκτός απο ασπιρίνη.

Μετά την επέμβαση

Ο ασθενής παραμένει στην κλινική για ελάχιστη ώρα και αποχωρεί όταν αισθάνεται καλά.Ο χειρουργός οφθαλμίατρος θα δώσει αγωγή για το σπίτι με τα κατάλληλα κολλύρια και θα δώθουν και οδηγίες.Δεν πρέπει να μπεί νερό στον χειρουργημένο οφθαλμό για τουλάχιστον μία εβδομαδα όπως επίσης να μην τον τρίβει.

Δευτερογενής καταρράκτης(θόλωση οπισθίου περιφακίου)

Υπάρχει  περίπτωση στο μέλλον να θολώσει η μεμβράνη(περιφάκιο) που αφήνουμε στον οφθαλμό σαν θήκη για να μπεί ο τεχνητός ενδοφακός στην επέμβαση καταρράκτη.Σε αυτή την περίπτωση γίνεται χρήση ενός ειδικού ανώδυνου laser που καθαρίζει αυτή την θόλωση σε 2 λεπτά και αποκαθιστά την όραση.Αυτό συμβαίνει μετά απο μερικόυς μήνες ή και χρόνια σε ένα μικρό ποσοστό ασθενών που χειρουργήθηκαν για καταρράκτη.